خرید اکسید کروم | قیمت روز + ارسال سریع | شیمیایی خورشید
🧪 معرفی اکسید کروم (Chromium Oxide – Cr₂O₃)
اکسید کروم یک ترکیب غیرآلی با فرمول شیمیایی Cr₂O₃ است که به‌عنوان یکی از پایدارترین اکسیدهای فلز کروم شناخته می‌شود. این ماده جامدی سبز رنگ، سخت، و مقاوم در برابر حرارت است و کاربردهای فراوانی در صنعت رنگ، سرامیک، فلزکاری، کاتالیزورها و پولیش فلزات دارد.
🧪 مشخصات فیزیکی و شیمیایی کامل اکسید کروم (Cr₂O₃)
| ویژگی | مقدار / توضیح |
|---|---|
| فرمول شیمیایی | Cr₂O₃ |
| جرم مولی | 151.99 g/mol |
| رنگ ظاهری | سبز تیره تا زیتونی، بسته به خلوص و اندازه ذرات |
| ساختار بلوری | هگزاگونال (rhombohedral)، گروه فضایی R-3c |
| پارامترهای شبکه بلور | a = 4.958 Å، c = 13.599 Å |
| چگالی | 5.22 g/cm³ |
| نقطه ذوب | حدود 2435°C |
| نقطه جوش | تجزیه در دماهای بالای 4000°C، جوش واقعی ندارد |
| سختی (مقیاس موس) | حدود 8 تا 8.5 (در حد یاقوت و کوارتز) |
| انحلال‌پذیری در آب | غیر محلول |
| انحلال‌پذیری در اسیدها | نامحلول در اکثر اسیدها، اما در اسید هیدروفلوریک و آب سلطانی حل می‌شود |
| ثبات حرارتی | بسیار بالا – تجزیه نمی‌شود مگر در دماهای فوق‌العاده زیاد |
| پایداری شیمیایی | پایدار در برابر نور، حرارت، اسیدها، بازها و عوامل جوی |
| شکل ظاهری | پودر بسیار ریز یا ذرات کروی – بسته به کاربرد |
| حلالیت در بازها | نسبتاً پایدار، اما در شرایط خاص می‌تواند با بازهای ذوب‌شده واکنش دهد |
| قابلیت جذب UV/IR | بالا – به‌ویژه در کاربردهای نوری و لایه‌های اپتیکی |
| هدایت الکتریکی | بسیار پایین – خاصیت عایق الکتریکی دارد |
| خواص مغناطیسی | آنتی‌فرومغناطیس در دمای اتاق (دارای نقطه نِیل حدود 307K) |
| ضریب شکست (Refractive Index) | بین 2.5 تا 2.7 – بسیار بالا برای کاربردهای اپتیکی |
| پایداری نوری | بسیار مقاوم در برابر نور ماوراءبنفش و نور خورشید – رنگ ثابت در طول زمان |
| نقطه نِیل (Néel Point) | حدود 307K (دمایی که رفتار مغناطیسی تغییر می‌کند) |
🔍 نکات علمی و تخصصی تکمیلی:
-
ساختار بلوری Cr₂O₃ مشابه اکسیدهای فلزی پایدار مانند Al₂O₃ است و همین موضوع باعث مقاومت مکانیکی و شیمیایی بالای آن می‌شود.
-
رنگ سبز خاص Cr₂O₃ حاصل انتقال d–d الکترونی یون Cr³⁺ در ساختار بلوری خاص خود است.
-
عدم انحلال در آب و اکثر اسیدها این ماده را به انتخابی مناسب برای کاربردهای خارجی و تحت شرایط سخت تبدیل کرده است.
-
از نظر شیمیایی، Cr₂O₃ یکی از اکسیدهای تری‌والان کروم (Cr³⁺) است که بسیار پایدارتر از اکسیدهای کروم شش‌ظرفیتی (مانند CrO₃) بوده و کم‌خطرتر از نظر زیست‌محیطی محسوب می‌شود.
⚙️ کاربردهای گسترش‌یافته اکسید کروم (Cr₂O₃)
🎨 1. صنایع رنگ و رنگدانه (Pigment Green 17)
| کاربرد | توضیح |
|---|---|
| رنگ سبز سرامیکی | مقاوم به دما و نور، مورد استفاده در کاشی، لعاب، آجرهای تزئینی و شیشه |
| رنگ صنعتی با دوام بالا | برای سطوح فلزی، کانتینرها، خطوط لوله، هواپیما و ماشین‌آلات که به دوام رنگ در برابر اشعه UV و شرایط جوی نیاز دارند |
| رنگ‌آمیزی بتن و سیمان | برای ایجاد ظاهر طبیعی و دائمی در پروژه‌های معماری، پارک‌ها و نماهای بتنی |
✅ ویژگی‌ها: ماندگاری رنگ در برابر نور و گرما – غیرسمی – نامحلول
🔧 2. ساینده و پولیش حرفه‌ای
| کاربرد | توضیح |
|---|---|
| خمیر پولیش فلزات | ترکیب با روغن یا واکس برای ایجاد خمیر سبز جلا دهنده در صنایع نقره، طلا، فولاد ضد زنگ و آلومینیوم |
| پولیش تیغه و ابزارهای دقیق | در کارگاه‌های چاقوسازی، ابزارسازی و قالب‌سازی |
| پوشش چرم جلاکاری | خمیر پولیش سبز بر روی چرم برای پولیش نهایی تیغه‌ها |
✅ مزایا: دانه‌بندی میکرونی، سختی بالا، بدون آسیب به فلز پایه
🧱 3. صنایع نسوز و سرامیک
| کاربرد | توضیح |
|---|---|
| ساخت آجرهای نسوز کروم‌دار | مورد استفاده در کوره‌های ذوب فولاد، سیمان، شیشه، و آلومینا |
| اضافه‌شونده به لعاب‌های نسوز | به‌منظور افزایش مقاومت شیمیایی و حرارتی لعاب |
| پوشش مقاوم به دما | روی سطوح در معرض حرارت مستقیم مانند تیوب‌های کوره یا دیواره‌های شعله‌گیر |
✅ ویژگی‌ها: مقاومت به شوک حرارتی، ثبات در دمای بالا، پایداری شیمیایی
⚗️ 4. کاتالیزورها
| کاربرد | توضیح |
|---|---|
| کاتالیزور در تولید هیدروژن (واکنش ریفورمینگ) | در فرایندهای شیمیایی مانند تبدیل گاز طبیعی به هیدروژن و کربن‌مونوکسید |
| کاتالیزور در واکنش‌های اکسیداسیون | به‌ویژه در ترکیب با فلزات دیگر (مانند Cu-Cr) برای تولید گاز سنتز یا اکسیداسیون گازها |
| پایه‌ی کاتالیستی در راکتورهای پتروشیمی | مقاوم به دما و خوردگی در محیط‌های فعال شیمیایی |
✅ مزایا: فعالیت کاتالیستی، پایداری بالا، ساختار سطحی مناسب
🛡 5. پوشش‌های مقاوم صنعتی اکسید کروم
| کاربرد | توضیح |
|---|---|
| پوشش سخت کرومیک بر قطعات | برای ایجاد سطوح ضدسایش روی ولوها، پیستون‌ها، میل‌لنگ‌ها و ابزارهای دقیق |
| پوشش حرارتی (Thermal Spray Coating) | پاشش حرارتی Cr₂O₃ روی قطعات مکانیکی برای افزایش عمر و مقاومت در برابر خوردگی، سایش و حرارت |
| روکش رآکتورها و قطعات هوافضا | در محیط‌های خورنده و دمای بالا |
✅ ویژگی‌ها: مقاومت سایشی، پایداری حرارتی، استحکام مکانیکی
⚡ 6. صنایع اپتیک و نوری
| کاربرد | توضیح |
|---|---|
| فیلتراسیون نوری در دستگاه‌های دقیق | استفاده در فیلترهای نوری مقاوم به حرارت بالا و UV |
| پوشش آینه‌ها و لنزهای صنعتی | برای افزایش پایداری در برابر اشعه و محیط‌های شیمیایی |
| ساخت کریستال‌های لیزری کروم‌دار (مانند YAG:Cr³⁺) | برای کاربردهای اپتوالکترونیک پیشرفته |
✅ مزایا: جذب نوری بالا، مقاومت اپتیکی، ثبات طولانی مدت
🌱 7. کشاورزی و محیط‌زیست (به‌صورت محدود)
| کاربرد | توضیح |
|---|---|
| اصلاح‌کننده رنگ در پوشش بذرها | به‌منظور تمایز بصری بین محصولات، گرچه به‌ندرت استفاده می‌شود |
| استفاده به‌عنوان نشانه‌گر در تجزیه‌های خاک‌شناسی | در برخی روش‌های آزمایشگاهی که نیاز به رنگ‌دهی به نمونه دارند |
✅ توضیح: این کاربردها نیاز به خلوص بالا و نظارت دقیق دارند، زیرا کروم در برخی شرایط ممکن است اثرات محیطی داشته باشد
🧪 8. تحقیقات علمی و دانشگاهی
| کاربرد | توضیح |
|---|---|
| مدل‌سازی واکنش‌های اکسیداسیون–کاهش | در آموزش شیمی معدنی و علم مواد |
| ساخت نانومواد پیشرفته | نانوذرات Cr₂O₃ به‌عنوان هسته یا پوشش در نانوساختارها |
| کاربرد در پیل‌های سوختی جامد (SOFC) | به‌عنوان لایه محافظ یا رساناهای یونی در دماهای بالا |
✅ جمع‌بندی مزایای کلیدی
-
رنگ سبز ثابت، زیبا و مقاوم
-
مقاومت مکانیکی، شیمیایی و حرارتی بالا
-
هدایت ناپذیری الکتریکی و خواص اپتیکی خاص
-
زیست‌سازگار در بسیاری از کاربردهای صنعتی (برخلاف کروم شش‌ظرفیتی)
✅ مزایا و ویژگی‌های برجسته
-
پایداری گرمایی و شیمیایی بسیار بالا
-
مقاومت فوق‌العاده در برابر سایش و خوردگی
-
ظاهر سبز زیبا و براق
-
خواص دی‌الکتریک عالی برای کاربردهای اپتیکی و عایق‌های خاص
⚠️ نکات ایمنی
-
استنشاق گرد و غبار آن ممکن است مضر باشد؛ استفاده از ماسک ضروری است
-
تماس طولانی‌مدت با پوست ممکن است موجب تحریک شود
-
در صورت استفاده به‌عنوان رنگدانه غذایی یا دارویی باید از نوع بسیار خالص (پزشکی/دارویی) باشد
📦 بسته‌بندی و اشکال تجاری
-
پودر بسیار ریز یا نانو (برای رنگ و پولیش)
-
گرانول صنعتی (برای کوره و سرامیک)
-
بسته‌بندی در کیسه‌های ۱ تا ۲۵ کیلویی با کیسه مقاوم در برابر رطوبت
-
قوطی‌های پلاستیکی مقاوم در برابر نور برای نوع آزمایشگاهی
📚 منابع دانشگاهی و تخصصی
-
CRC Handbook of Chemistry and Physics
– مرجع کلاسیک برای خواص فیزیکی و شیمیایی مواد
🔗 https://www.routledge.com/CRC-Handbook-of-Chemistry-and-Physics/ -
Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry
– اطلاعات صنعتی و مهندسی درباره ترکیبات کروم و کاربردها
🔗 https://onlinelibrary.wiley.com/doi/book/10.1002/14356007 -
PubChem – Chromium(III) Oxide
– پایگاه داده ملی آمریکا با اطلاعات جامع ایمنی و ساختاری
🔗 https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/518858 -
Sigma-Aldrich (Merck) – Chromium(III) oxide
– اطلاعات فنی و خلوص آزمایشگاهی از تولیدکننده معتبر
🔗 https://www.sigmaaldrich.com/IR/en/product/sial/203068 -
MatWeb – Chromium Oxide Material Data Sheet
– پایگاه داده خواص مواد مهندسی
🔗 https://www.matweb.com/search/datasheet.aspx?matguid=30c7f7d107104df4ad1b1e1aebdd14cd
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.