خرید اسید نیتریک | قیمت روز + ارسال سریع | شیمیایی خورشید
✅ اسید نیتریک چیست؟ معرفی کامل، ساختار، خواص و کاربردها
🔷 مقدمه
اسید نیتریک (Nitric Acid) با فرمول شیمیایی HNO₃، یکی از اسیدهای معدنی بسیار قوی و پرکاربرد در صنایع مختلف است. این مایع شفاف و خورنده با بوی تند و نافذ، به‌دلیل قدرت اکسیدکنندگی بالا، نقش مهمی در تولید کودهای نیتروژنی، مواد منفجره، رنگ‌ها، و فرآیندهای متالورژی ایفا می‌کند. به دلیل واکنش‌پذیری بالا و اهمیت آن در شیمی صنعتی، اسید نیتریک یکی از مواد پایه در بسیاری از زنجیره‌های تولید شیمیایی به‌شمار می‌رود.
🔷 ساختار شیمیایی و مشخصات کلی
-
فرمول شیمیایی: HNO₃
-
جرم مولکولی: 63.01 g/mol
-
شکل ظاهری: مایع بی‌رنگ تا زرد کم‌رنگ (در صورت تجزیه جزئی)
-
حلالیت: کاملاً محلول در آب
-
pH: کمتر از 1 (در حالت غلیظ)
-
ماهیت: اسیدی، خورنده، اکسیدکننده قوی
🔷 خواص فیزیکی و شیمیایی اسید نیتریک (HNO₃)
اسید نیتریک به‌عنوان یکی از قوی‌ترین و واکنش‌پذیرترین اسیدهای معدنی، مجموعه‌ای از ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی دارد که آن را برای طیف گسترده‌ای از کاربردهای صنعتی و آزمایشگاهی مناسب می‌سازد. در ادامه، این خواص را با جزئیات بررسی می‌کنیم:
✅ 1. حالت فیزیکی و ظاهر
-
وضعیت: مایع در دمای اتاق
-
رنگ: بی‌رنگ در حالت خالص، زرد یا قهوه‌ای روشن در حالت ناخالص به‌دلیل تجزیه به دی‌اکسید نیتروژن (NO₂)
-
بو: بسیار تند، تحریک‌کننده، و نافذ
🔸 نکته: بخارات آن می‌توانند باعث تحریک شدید چشم‌ها و دستگاه تنفسی شوند.
✅ 2. فرمول شیمیایی و جرم مولکولی
-
فرمول: HNO₃
-
جرم مولکولی: 63.01 گرم بر مول
-
ساختار مولکولی: شامل یک گروه نیترو (NO₂) متصل به گروه هیدروکسیل (OH) از طریق پیوند کووالانسی
✅ 3. نقطه جوش و تبخیر
-
نقطه جوش: حدود 83 درجه سانتی‌گراد
-
نقطه انجماد: حدود -42 درجه سانتی‌گراد
🔸 نکته: اسید نیتریک به‌سرعت در تماس با هوا بخار می‌شود و بخارات آن سمی هستند.
✅ 4. چگالی (دانسیته)
-
چگالی در دمای اتاق: حدود 1.51 گرم بر سانتی‌متر مکعب (برای اسید 68٪)
🔸 نکته: چگالی اسید نیتریک با درصد خلوص تغییر می‌کند و برای تعیین غلظت آن از چگالی‌سنج استفاده می‌شود.
✅ 5. انحلال‌پذیری در آب
-
کاملاً محلول در آب و در حین حل شدن گرما آزاد می‌کند (واکنش گرمازا)
-
با آب ترکیب می‌شود تا محلولی بسیار اسیدی با pH زیر 1 ایجاد کند
✅ 6. رسانایی الکتریکی
-
محلول آبی HNO₃ دارای رسانایی الکتریکی بالا است
-
در آب به طور کامل یونیزه می‌شود:
HNO₃→H⁺+NO₃⁻\text{HNO₃} \rightarrow \text{H⁺} + \text{NO₃⁻}
✅ 7. pH و قدرت اسیدی
-
pH محلول غلیظ: زیر 1
-
اسید نیتریک جزو اسیدهای قوی است و در محلول آبی تقریباً به‌طور کامل یونیزه می‌شود
✅ 8. پایداری شیمیایی
-
در حالت خالص ناپایدار است و در حضور نور یا گرما به آهستگی تجزیه می‌شود:
4HNO3→2H2O+4NO2+O24HNO₃ \rightarrow 2H₂O + 4NO₂ + O₂
-
برای پایداری بیشتر، اسید نیتریک معمولاً در ظروف تیره‌رنگ یا در محیط خنک نگهداری می‌شود.
✅ 9. رفتار اکسیدکنندگی
-
اکسیدکننده قوی: حتی بدون کمک حرارت می‌تواند مواد آلی (چوب، پارچه، پلاستیک، و حتی فلزات) را اکسید کند
-
قادر به تولید نیترات‌ها از فلزات پایه مانند مس، نقره و آلومینیوم است
✅ 10. خورندگی
-
به شدت خورنده نسبت به فلزات، پوست، بافت زنده، و بیشتر مواد
-
با برخی فلزات واکنش داده و گازهای سمی (NO و NO₂) تولید می‌کند
🔺 نکته ایمنی: هنگام استفاده حتماً از تجهیزات محافظتی (دستکش، عینک، ماسک) استفاده شود.
🟩 جمع‌بندی خواص (جدول خلاصه)
| ویژگی | مقدار / توضیح |
|---|---|
| وضعیت فیزیکی | مایع بی‌رنگ تا زرد |
| چگالی | ~1.51 g/cm³ (68%) |
| نقطه جوش | 83°C |
| نقطه انجماد | -42°C |
| pH محلول | کمتر از 1 |
| انحلال در آب | کامل و گرمازا |
| قدرت اسیدی | اسید قوی (یونیزه کامل) |
| خاصیت اکسیدکنندگی | بسیار بالا |
| واکنش با فلزات | خورنده و تولید گاز سمی |
| پایداری نوری | ناپایدار در برابر نور و گرما |
🔷 روش‌های تولید
-
فرآیند استوارت (Ostwald Process):
رایج‌ترین روش تولید صنعتی، که طی آن آمونیاک (NH₃) با اکسیژن واکنش داده و اکسید نیتریک (NO) تولید می‌شود، سپس با هوا ترکیب شده و نیتروژن دی‌اکسید (NO₂) تولید می‌کند، که در آب جذب شده و HNO₃ را تشکیل می‌دهد. -
روش آزمایشگاهی:
ترکیب پتاسیم نیترات (KNO₃) با اسید سولفوریک غلیظ و تقطیر آن در شیشه‌آلات مقاوم.
🔷 کاربردهای اصلی اسید نیتریک
✅ 1. صنایع کودسازی
-
تولید کودهای نیتروژنی مانند:
-
نیترات آمونیوم (NH₄NO₃)
-
نیترات پتاسیم (KNO₃)
-
🔸 هدف: تأمین نیتروژن مورد نیاز گیاهان و افزایش بهره‌وری کشاورزی
✅ 2. ساخت مواد منفجره
-
جزء اصلی در تولید:
-
TNT (تری‌نیتروتولوئن)
-
نیتروگلیسیرین
-
RDX و سایر مواد نظامی
-
🔸 هدف: کاربردهای نظامی، معدنی و صنعتی
✅ 3. صنایع شیمیایی و آزمایشگاهی
-
در سنتز مواد آلی و معدنی
-
ساخت رنگ‌ها، رزین‌ها، رنگ‌برها و شتاب‌دهنده‌های واکنش
✅ 4. متالورژی و آبکاری
-
اچ‌کاری فلزاتی مثل مس و نقره
-
تولید نیترات‌های فلزی (مثل نقره و قلع)
-
کاربرد در تصفیه و بازیابی طلا
✅ 5. صنعت داروسازی
-
به‌عنوان ماده اولیه یا واسط در تولید برخی داروها
-
در سنتز نیتروترکیبات دارویی
✅ 6. تصفیه و تصحیح آب
-
استفاده محدود برای کنترل pH یا حذف برخی ترکیبات خاص
🔷 مزایا و ویژگی‌های خاص
| ویژگی | توضیح |
|---|---|
| قدرت اسیدی بالا | یکی از قوی‌ترین اسیدهای معدنی |
| اکسیدکننده قوی | توانایی تجزیه ترکیبات آلی و معدنی |
| واکنش‌پذیری بالا | مناسب برای سنتز سریع ترکیبات شیمیایی |
| خورندگی زیاد | در تماس با فلزات و بافت زنده بسیار واکنش‌پذیر |
| تولید ترکیبات نیترو | پایه اصلی بسیاری از صنایع انفجاری و کودسازی |
🔷 هشدار ایمنی
-
بسیار خورنده و سوزاننده پوست و چشم
-
در ترکیب با مواد آلی یا قابل اشتعال خطر انفجار دارد
-
استفاده از تجهیزات ایمنی (دستکش، عینک، ماسک) الزامی است
-
بخارات آن سمی و تحریک‌کننده دستگاه تنفسی است
🔷 بسته‌بندی و حمل
| نوع بسته‌بندی | توضیح |
|---|---|
| گالن‌های پلی‌اتیلن ۲۰ لیتری | مناسب مصرف متوسط و کارگاهی |
| بشکه‌های ۲۲۰ لیتری مقاوم | برای صنایع بزرگ |
| مخازن IBC هزار لیتری | مخصوص مشتریان عمده و کارخانه‌ها |
| حمل فله‌ای با تانکر | تحت شرایط ویژه ایمنی و استاندارد حمل مواد خطرناک |
🌞 چرا خرید اسید نیتریک از بازرگانی شیمیایی خورشید انتخابی مطمئن است؟
در بازار حساس مواد شیمیایی، به‌ویژه اسیدهایی مانند نیتریک اسید (HNO₃) که هم کاربرد گسترده دارند و هم جزو مواد خطرناک طبقه‌بندی می‌شوند، انتخاب تأمین‌کننده‌ای مطمئن و متخصص اهمیت حیاتی دارد. بازرگانی شیمیایی خورشید با پشتوانه تجربه، تعهد و تخصص در تأمین مواد شیمیایی صنعتی، شریک مورد اعتماد صدها کارخانه و کارگاه در سراسر ایران است.
✅ تأمین مستقیم و تضمینی
ما اسید نیتریک صنعتی را به‌صورت مستقیم از تولیدکنندگان معتبر داخلی و وارداتی تأمین می‌کنیم. این زنجیره تأمین بدون واسطه، امکان تضمین کیفیت، ثبات قیمت و تحویل سریع را فراهم می‌سازد.
✅ آنالیز رسمی و خلوص بالا
تمامی محموله‌های اسید نیتریک ارائه‌شده توسط بازرگانی خورشید دارای:
-
برگه آنالیز آزمایشگاهی (COA)
-
برگه اطلاعات ایمنی ماده (MSDS)
-
خلوص استاندارد ۵۵٪ تا ۶۸٪ صنعتی
هستند. همچنین، پیش از خرید عمده، امکان ارسال نمونه برای بررسی کیفیت وجود دارد.
✅ تنوع در بسته‌بندی و تحویل
ما اسید نیتریک را بسته به نوع مصرف مشتریان در بسته‌بندی‌های زیر عرضه می‌کنیم:
-
گالن ۲۰ لیتری پلی‌اتیلن مقاوم
-
بشکه ۲۲۰ لیتری ضدخورنده
-
مخزن IBC هزار لیتری برای مشتریان عمده
-
امکان ارسال فله‌ای در تانکر تحت استاندارد ADR
📦 کلیه حمل‌ونقل‌ها با رعایت استانداردهای ایمنی و حمل مواد خطرناک انجام می‌شود.
✅ مشاوره فنی و تخصصی رایگان
تیم متخصصین ما آماده‌اند تا به شما در انتخاب درصد خلوص مناسب، روش نگهداری، نحوه انتقال و نکات ایمنی استفاده از HNO₃ مشاوره رایگان بدهند.
✅ قیمت رقابتی و پشتیبانی دائمی
ما همواره تلاش می‌کنیم تا با حفظ کیفیت، بهترین قیمت بازار را به مشتریان خود ارائه دهیم. همچنین پیگیری تا زمان دریافت کامل و ایمن محصول از تعهدات ماست.
✅ سابقه درخشان همکاری با صنایع مختلف
بازرگانی خورشید افتخار همکاری با طیف وسیعی از مشتریان در صنایع:
-
کشاورزی و کودسازی
-
مواد منفجره و نظامی
-
متالورژی و ریخته‌گری
-
آبکاری و شیمیایی
را دارد و با شناخت نیاز هر صنعت، راهکار مناسب را پیشنهاد می‌دهد.
🌟 «بازرگانی شیمیایی خورشید؛ تجربه‌ای روشن، انتخابی هوشمند»
با ما تماس بگیرید، کیفیت، صداقت و پشتیبانی واقعی را تجربه کنید.
🔷 نتیجه‌گیری
اسید نیتریک به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین ترکیبات شیمیایی در جهان، نقشی کلیدی در صنایع مدرن ایفا می‌کند. قدرت بالای واکنش‌پذیری، کاربردهای گسترده در تولید کود، مواد منفجره، متالورژی، و سنتز شیمیایی باعث شده این ماده یکی از پرمصرف‌ترین و استراتژیک‌ترین اسیدهای صنعتی باشد.
🔷 منابع پیشنهادی برای مطالعه بیشتر
-
William D. Callister – Materials Science and Engineering
-
PubChem – Nitric Acid (CID: 944)
https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Nitric-acid -
Britannica – Nitric Acid
https://www.britannica.com/science/nitric-acid -
OSHA Chemical Safety Facts – Nitric Acid
-
ChemSpider – HNO₃
